تماشای فیلم همیشه با نوعی جادو همراه است؛ جلوه‌های بصری، داستان‌های شگفت‌انگیز و صحنه‌هایی که عقل از سر آدم می‌پراند. اما گاهی این جادو با واقعیت علمی، به‌ویژه قوانین فیزیک، در تضاد کامل قرار می‌گیرد. بعضی فیلم‌ها چنان با بی‌توجهی به قوانین طبیعت ساخته شده‌اند که اگر یک فیزیک‌دان در سالن سینما بنشیند، احتمالاً مجبور می‌شود وسط فیلم سینما را ترک کند!
در این مقاله با چند نمونه از فیلم هایی که قوانین فیزیک را رد کردند آشنا می‌شویم، اما نه صرفاً برای نقد، بلکه برای درک بهتر اینکه چرا واقعیت علمی گاهی فدای داستان‌گویی می‌شود.
۱. Fast & Furious 9 – پرواز ماشین در فضا؟ واقعاً؟
سری سریع و خشمگین مدت‌هاست که مرز واقعیت را پشت‌سر گذاشته. اما در قسمت نهم، وقتی «رُمن» و «تِج» با یک ماشین در فضا پرواز می‌کنند، باید گفت قوانین فیزیک هم با عصبانیت فیلم را ترک می‌کنند!
در واقع، یک ماشین معمولی بدون طراحی آیرودینامیکی و تجهیزات پیشرفته نمی‌تواند در خلا فضا حرکت کند. در خلا، هیچ هوا یا نیروی پیشرانی وجود ندارد تا یک خودرو را هدایت کند. اما در فیلم، ماشین مثل سفینه‌ای حرفه‌ای در مدار می‌چرخد!
✅ نقض فیزیکی: قانون سوم نیوتن (عمل و عکس‌العمل) و رفتار اجسام در خلا
۲. Gravity (جاذبه) – زیبایی دیداری، بی‌دقتی علمی
فیلم «جاذبه» از نظر جلوه‌های ویژه یک شاهکار است. اما اشتباهات فیزیکی در آن کم نیست. مثلاً یکی از صحنه‌های کلیدی، زمانی که جورج کلونی در فضا “می‌افتد” و ساندرا بولاک طناب را رها می‌کند.
در واقعیت، وقتی دو جسم در خلا و بی‌وزنی به هم متصل‌اند، یکی نمی‌تواند «پایین بیفتد». در آن محیط بی‌وزنی، نیرویی برای کشیدن شخص به جایی وجود ندارد، مگر اینکه نیروی خارجی اعمال شده باشد.
✅ نقض فیزیکی: اصل بقای تکانه و نبود جهت سقوط در فضای بی‌وزن
۳. The Core – سفر به مرکز زمین
در این فیلم، دانشمندان با سفینه‌ای مخصوص به مرکز زمین می‌روند تا هسته زمین را دوباره فعال کنند. اما مشکل اینجاست که شرایط فیزیکی درون زمین، به‌ویژه فشار و دمای بالا، به حدی شدید است که هیچ ماده شناخته‌شده‌ای نمی‌تواند دوام بیاورد.
همچنین، بسیاری از فرآیندهای زمین‌شناسی و مغناطیسی در فیلم به‌شدت ساده‌سازی شده‌اند.
✅ نقض فیزیکی: خواص مواد در فشار و دمای بالا، ساختار لایه‌های زمین
۴. Armageddon – حفاری روی شهاب‌سنگ؟ به این راحتی؟
در این فیلم کلاسیک، ناسا گروهی حفار نفت را به فضا می‌فرستد تا با حفاری در شهاب‌سنگی عظیم، بمبی کار بگذارند و آن را از مسیر زمین منحرف کنند.
اما در واقعیت:
- حفاری روی یک جرم آسمانی در حال حرکت با سرعت بالا تقریباً غیرممکن است.
- نیروی انفجار بمب نمی‌تواند به شکلی عمل کند که دقیقاً شهاب‌سنگ را از مسیر منحرف کند.
- برخورد با چنین جرمی به معنای نابودی کامل تجهیزات است.
✅ نقض فیزیکی: فیزیک حرکت اجرام، مقاومت سازه‌ها در فضا، انتقال انرژی
۵. Indiana Jones و یخچال ضد انفجار اتمی!
در فیلم Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull، ایندیانا جونز با پنهان شدن در یک یخچال فلزی از انفجار اتمی جان سالم به‌در می‌برد و یخچال با پرتاب به آسمان فرود می‌آید… و او کاملاً سالم بیرون می‌آید!
در دنیای واقعی، چنین انفجاری در چند کیلومتری، حتی اجسام فلزی را تبخیر می‌کند، چه برسد به اینکه کسی در آن زنده بماند.
✅ نقض فیزیکی: اثرات انفجار اتمی، شتاب و ضربه هنگام فرود
چرا فیلم‌سازان قوانین فیزیک را نادیده می‌گیرند؟
پاسخ ساده است: داستان‌گویی جذاب‌تر از دقت علمی است.
در سینما، آن‌چه بیش از واقعیت اهمیت دارد، باورپذیری روایی است. بیننده ممکن است نداند که در فضا صدا وجود ندارد، اما شنیدن صدای انفجار در Star Wars برایش لذت‌بخش است. این یعنی “تجربه سینمایی” گاهی بر “واقعیت علمی” می‌چربد.
جمع‌بندی
فیلم هایی که قوانین فیزیک را رد کردند، اگرچه از نظر علمی پر از اشکال‌اند، اما همچنان محبوب‌اند. دلیلش ساده است: آن‌ها تخیل ما را تحریک می‌کنند، ذهنمان را از محدودیت‌ها آزاد می‌کنند و گاهی ما را به فکر فرو می‌برند.
بااین‌حال، اگر بخواهیم هم از فیلم‌ها لذت ببریم و هم دید علمی‌تری داشته باشیم، خوب است یاد بگیریم کجا فیلم اغراق کرده و چرا.
شاید بار بعد که صحنه‌ای خارق‌العاده دیدید، لبخند بزنید و با خودتان بگویید: “خب، فیزیک که این‌طوری کار نمی‌کنه… ولی چه صحنه‌ی جذابی بود!”
